فندق با نام علمی Corylus avellana میوهای از درخت فندق است که ظاهر کروی یا بیضی دارد و طولش ۱۵-۲۵ میلیمتر و قطرش ۱۰-۱۵ میلیمتر است و دارای پوسته فیبری بیرونی میباشد. درختچهای است به ارتفاع تقریباً دو متر که ارتفاع آن در نواحی مساعد تا ارتفاع ۶ متر نیز میرسد. درخت فندق بومی اروپا و آسیای صغیر است. برگهای درخت فندق پهن و نوک تیز با دو ردیف دندانه، به رنگ سبز و یا دمبرگی بطول تقریباً یک سانتی متر میباشد. فندق دارای دو نوع گل نر و ماده است که بصورت سنبله آویخته در پاییز ظاهر میشود. فندق گرد ۲/۵-۱/۵ سانتیمتر است. دارای پوششی سبز رنگ بوده که پس از خشک شدن تدریجاً از آن جدا می گردد.
مغز فندق که یکی از خشکبار ها است در حدود ۶۰ درصد روغن دارد که بهرنگ زرد روشن بوده و دارای طعمی ملایم و بوی مطبوعی میباشد. این روغن به مصرف تغذیه، عطرسازی و نقاشی میرسد. مغز فندق دارای مقدر زیادی فسفر نیز میباشد.این دانه، سرشار از آهن است و می تواند برای درمان کم خونی های ناشی از کمبود آهن به کار رود.گونههایی از فندق از فندق معمولی بزرگ ترند و در بیشترین رشد دو برابر اندازه معمولی میشوند. میوه فندق زمانی که برسد از پوسته بیرون میافتد. هسته بذر فندق خوراکی است و میتوان آن را به صورت خام یا پخته مصرف نمود. بذر میوه پوستی بسیار نارک و به رنگ قهوهای تیره دارد که پیش از مصرف یا پختوپز آن را جدا میکنند.
فندق در سطح تجاری بیشتر در ترکیه، ایتالیا، یونان، گرجستان، در جنوب ایالت اسپانیایی کاتالونیا، در شهرستان کنت انگلستان و همچنین در ایالت واشینگتن و اورگن ایالات متحده و در ایران در مناطق الموت قزوین و اشکورات رودسر گیلان (کُجید، شَوَک و…) تولید میشود. ترکیه با تولید تقریباً ۷۵٪ از فندق جهان، بزرگترین تولیدکننده این میوه در بین کشورهای جهان می باشد.از فندق در صنعت شیرینی سازی برای ساخت پرالین مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین با ترکیب آن با شکلات میتوان شکلات ترافل و همچنین محصولاتی همچون نوتلا و فرانجلیکو تولید نمود. روغن فندق نیز که از فندق بدست میآید، بسیار خوشطعم است و در پختوپز مورد استفاده قرار میگیرد. فندق از نظر میزان پروتئین و چربی غیراشباع بسیار غنی است، علاوه بر آن حاوی مقادر قابل توجهی از ویتامین ب۱ و ویتامین ب۶ و میزان کمتری از دیگر ویتامینهای ب است.
در سال ۱۹۹۵ شواهدی دال بر وجود یک مرکز فرآوری فندق در مقیاس بزرگ در یک گودال واقع در جزیره کولونسای اسکاتلند بدست آمد. این چاله متعلق به دوران میان سنگی بود و حدود ۹۰۰۰ سال قدمت داشت. شواهد نشان از یک چاله عمیق و بزرگ که مملو از صدها هزار پوسته سوخته فندق بود میداد.
فندق در دیگر مراکز متعلق به دوران میان سنگی نیز یافت شده بود ولی بندرت در چنین مقیاسی و بشکل متمرکز در یک چاله. تکنیک رادیوکربن قدمت این فندقها را بالغ بر ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد تشخیص دادهاست. این اکتشاف به ما بینشی خاص در زمینه فعالیتهای گروهی و برنامهریزی در این دوران میدهد. این فندقها همه در یک سال برداشت شده بودند و آنالیز گردهای نشان داد تمامی درختان بطور همزمان قطع شده بودند. مقیاس این فعالیت، بینظیر در سرتاسر اسکاتلند و عدم وجود حیوانات قابل شکار در این جزیره، این احتمال را قوت میدهد که کولونسای دارای جامعهای با رژیم غذایی عمدتاً گیاهی بودهاست.
درخت فندق در طول تاریخ برای چوب، مواد ساختمانی و پرچین مورد استفاده قرار میگرفتهاست. در دوران رومیها کشت میشده از جمله در بریتانیا، هر چند مدرکی وجود ندارد که آنها کشت گونه خاصی را گسترش داده باشند. انواع مختلفی از قرن ۱۶ به بعد کشت شده، قرن ۱۹ شاهد یک افزایش بزرگ در انواع این گونه میباشد. بهطور خاص فندوق کنتی اولین گونه تحت کشت گسترده در سال ۱۸۳۰ معرفی گردید. شیوه سنتی افزایش باردهی فندوق brutting نام دارد که باعث میشود انرژی درخت بیشتر به سمت تولید شکوفه برود. در این شیوه در پایان فصل رشد سرشاخههای ۶–۷ برگه متصل به تنه یا شاخههای اصلی (بدون قطع کامل) دوشاخه میشوند.